صدای خاموش روستاها: محرومیت از کتابخانه و سرانه مطالعه در ایران - فدایی داری

به گزارش فدایی داری، محرومیت از دسترسی به کتابخانه های عمومی یکی از بزرگترین مسائل فرهنگی در روستاهای ایران است. این مشکل، به طور واضح از آمارها نیز پیداست: طبق آمارهای نهاد کتابخانه های عمومی کشور در سال 1400، تنها 30 درصد از روستاهای ایران دسترسی به کتابخانه عمومی داشته اند. این یعنی در حالی که فناوری به سرعت پیشرفت می کند و امکان دسترسی به دنیای دیگری فراهم است، 70 درصد از جمعیت روستاهای ایران از مطالعه رایگان کتاب محروم هستند. این چالش ها در ارتباط مستقیم با سطح سرانه مطالعه در این منطقه ها واقع شده است و تاثیرات جدی بر روی توسعه فردی و اجتماعی افراد می گذارد.

فاصلۀ ما با استاندارد جهانی

بررسی ها نشان می دهد که استان های تهران، خراسان رضوی و اصفهان بیشترین تعداد کتابخانه های عمومی را در ایران دارند. اما با این حال، به طور میانگین برای هر 100 هزار نفر در ایران تنها 1.2 کتابخانه عمومی وجود دارد، در حالی که استاندارد جهانی برای هر 100 هزار نفر، 3 کتابخانه است. بسکمک از کتابخانه های موجود در ایران به دلیل کمبود منابع مالی، نمی توانند کتاب های نو و متنوعی تهیه کنند.

چه عواملی به محرومیت دامن می زنند؟

محدودیت هایی چون فاصله جغرافیایی از شهرها، کمبود منابع مالی و فنی، و نبود زیرساخت های مناسب، از جمله دسترسی به کتابخانه، برای ساکنان روستاها به چالش تبدیل می شود. در این شرایط، مردم روستاها با مشکلاتی روبرو می شوند که تاثیر عمیقی بر سرانه مطالعه آنها دارد. احتمالاً آمارهایی در مورد سرانۀ مطالعۀ جهان و ایران شنیده باشید. مرکز آمار ایران در سال 1399، سرانۀ مطالعه را 15 دقیقه گزارش کرده است. با این حال، بسترهای دیجیتال کمک کرده اند سرانۀ مطالعه بیشتر شود؛ به عنوان مثال، طبق گزارش سالانۀ طاقچه که یکی از پلتفرم های کتاب فروشی دیجیتال و کتابخانه آنلاین است، این پلتفرم تا خاتمه سال 1401، بیش از 110 هزار کتاب را در اختیار کاربران قرار داده است.

رویای کتابخوانی بدون مرز

در این میان، اپلیکیشن طاقچه با هدف ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، پویشی با عنوان هم خوان را آغاز کرده است. این پویش همراه با گروه های فعال اجتماعی و فرهنگی کشور، به مردم ایران زمین پیشنهاد می دهد که با مطالعه کتاب های مورد علاقه شان، در تجهیز کتابخانه های روستایی کم برخوردار کمک کنند. نکتۀ شایان توجه این است که سهم کاربران از این تجهیز، مطالعه کتاب است، نه خرید کتاب. یعنی کاربران بدون آنکه مبلغی بپردازند، سهم خود را ایفا می کنند. از سوی دیگر، طاقچه و باشگاه کتاب خوانی ازتا مسئولیت تجهیز یک کتابخانه را در روستای گمبوعه بزرگ در استان خوزستان بر عهده گرفته اند. این پویش با توسعه زیرساخت های فرهنگی در یکی از روستاهای محروم ایران، نشان می دهد که با توجه به تلاش مشترک، رویای کتابخوانی بدون مرز در ایران می تواند به واقعیت تبدیل شود و محدودیت ها را کاهش دهد.

مطالعه میلیونی

این پویش در تاریخ 14 بهمن 1402 آغاز شده است و به مدت 30 روز ادامه خواهد داشت. هدف این پویش، ترویج فرهنگ مطالعه در ایران است. طاقچه و ازتا با همکاری کاربران، میلیون ها ساعت مطالعه را جمع آوری کرده و سپس به روستای گمبوعۀ بزرگ در استان خوزستان می روند تا یک کتابخانه را در آنجا تجهیز کنند. مخاطب این تجهیز، حدود هزار دانش آموز دختر و پسر هستند که تا امروز از داشتن کتابخانه عمومی محروم بوده اند.