آیا رهایی از افکارِ ناخواسته امکان پذیر است؟ - فدایی داری

به گزارش فدایی داری، در مطالعه ای که در سال 1996 انجام شد، معین شد که یک سوم از این افکار از جایی که نمی دانیم ناگهان سروکله شان پیدا می گردد.

فدایی داری | بعد از جدایی فکر می کنید حالتان خوب است، تا اینکه از آن خیابانِ خاص عبور می کنید یا به دوستِ مشترکی می رسید یا آن آهنگِ عاشقانه خاص را از رادیو می شنوید. فرقی ندارد که چقدر مطلعانه کوشش کنید از فکر آن شخص بیرون بیایید، همه چیز شما را به یاد آن رابطه می اندازد.

به گزارش فدایی داری ، به غیر از پاک کردن تمام قطعات حافظه، همان طور که شخصیتِ جیم کری در فیلمِ درخشش ابدی یک فکر پاک انجام می دهد، آیا راه دیگری هست که بتوانیم افکار ناخواسته را از بین ببریم؟

پاسخ کوتاه شاید است. اما اینکه انجام این کار برای طولانی مدت توصیه بگردد، قدری پیچیده تر از آن است. جاشوآ مگی، روان شناس بالینی و بنیان گذارِ شیوه خاصی از درمان به نام مسیردرمانی که تمرکز مطالعاتی اش روی افکار و تصاویر ناخواسته و تمایلات در اختلالاتِ فکری بوده است، می گوید: برخلافِ تصور اکثریتِ مردم، افکار آدم ها نه آن چنان متمرکز است و نه آن چنان قابلِ کنترل.

در یکی از مطالعات معروفِ روان شناسی که در سال 1996 و به وسیلهِ ایک کلینگر، استاد بازنشسته روان شناسی در دانشگاه مینه سوتا، انجام شد، از مشارکت نمایندگان درخواست شده بود که هر روز افکاری که به فکر شان می رسد را یادداشت نمایند.

افراد به طور میانگین بیش از 4000 فکرِ واحد را گزارش کردند؛ و این افکار بسیار سیال بودند و هر کدام به طور میانگین بیش تر از 5 ثانیه طول نمی کشیدند. مگی می گوید: بدونِ آنکه مطلع باشیم، افکار ما مدام در اوج و حضیض هستند. در مطالعه ای که در سال 1996 انجام شد، تعیین شد که یک سوم از این افکار از جایی که نمی دانیم ناگهان سروکله شان پیدا می گردد. مگی می افزاید، تجربه افکارِ آشفته نماینده، تجربه ای طبیعی است. در مطالعه ای که در سال 1987 به وسیله کلینگر و همکارانش انجام شد، افراد 22 درصد از افکارشان را عجیب، غیرقابلِ پذیرش و غلط توصیف نموده بودند. برای مثال، ممکن است تصور کنید در هنگام آشپزی انگشتتان را می برید یا وقتی دارید نوزادتان را به سمتِ گهواره می برید او از دست تان میفتد.

در بعضی موقعیت ها سرکوبِ این افکار منطقی به نظر می رسد. برای مثال در امتحان یا مصاحبه شغلی نمی خواهید حواس تان با افکارتان پرت گردد و مردود شوید. وقتی در هواپیما هستید دل تان نمی خواهد به سقوط فکر کنید. مگی می گوید، شواهدی وجود دارد که نشان می دهد از بین بردنِ این افکار امکان پذیر است.

در مطالعه ای که در سال 2022 انجام شد، تیمی از محققان به 80 داوطلبِ دستمزدی اسلاید هایی را نشان دادند که نام های متفاوتی را نمایش می داد. هر نام روی 5 اسلاید متفاوت تکرار می شد. داوطلبان همان طور که اسلاید ها را نگاه می کردند باید با تماشاِ هر نام، واژه ای که به فکر شان خطور می کرد را روی کاغذ یادداشت می کردند ـ برای مثال واژه جاده در پاسخ به واژه خودرو.

محققان به یکی از گروه ها گفته بودند برای کلماتِ تکراری پولی دریافت نخواهند کرد. اما گروه دیگر اجازه داشتند هر چندبار که می خواهند نام های تکراری استفاده نمایند. درواقع محققان با این روش می خواستند وضعیتی را شبیه سازی نمایند که فرد از رادیو آهنگ عاشقانه خاطره انگیزی را می شنود و سعی می نماید به چیزی غیر از یک رابطه شکست خورده فکر کند.

نتایج فاش کرد وقتی مشارکت نمایندگان نامی را برای بار دوم می تماشاد، در مقایسه با گروه کنترل، مدت زمانِ بیش تری طول می کشید تا یک تداعی غیرتکراری ـ برای مثال لاستیک در مقابلِ جاده ـ برای آن پیدا نمایند که می تواند نشان دهنده این باشد که به هرحال یک پاسخِ ابتدایی به فکر شان خطور نموده و بعد با پاسخِ دیگر جایگزین شده بود. تأخیر در به خاطر آوردنِ تداعی های غیرتکراری خصوصاً زمانی طولانی تر می شد که مشارکت نمایندگان واژگانِ دفعه اول را قویاً تداعی نماینده واژه سرنخ [نامی که محققان روی اسلاید ها نمایش می دادند]رتبه بندی نموده بودند.

با این حال، هر دفعه که اسلایدِ مشابه به مشارکت نمایندگان نمایش داده می شد، سرعتِ آن ها در نوشتنِ واژه تداعی نماینده غیرتکراری نیز بالاتر می رفت که نشان می دهد ارتباطِ بینِ واژه سرنخ و پاسخ های آن ها به مرور ضعیف تر می شد. درواقع هرچه کوشش می کردند که واژه های غیرتکراریِ تداعی نماینده را برای واژه سرنخ پیشنهاد دهند، شدتِ این ارتباط و تداعی کم تر از قبل می شد.

نویسنده ارشد این مقاله، آیزاک فردکین، می گوید: ما شواهدی که نشان دهد افراد به طور کامل می توانند از فکر های ناخواسته پرهیز نمایند پیدا نکردیم. اما، او می افزاید، نتایج نشان می دهد که با تمرین می توان به افراد یاری کرد که به مرور در پرهیز از یک فکر خاص بهتر شوند.

اما بعضی محققان می گویند نمی توان پذیرفت که اسلاید هایی که واژگان تصادفی را نمایش می دهند، بتوانند روشِ خوبی برای فهمِ اینکه افراد چگونه افکارِ آمیخته با احساسات را سرکوب می نمایند، باشند؛ و بعضی دیگر از محققان فکر می نمایند که پرهیز از افکار می تواند نتیجه معکوس داشته باشد. مگی می گوید: وقتی فکری را سرکوب می کنیم درواقع به مغزمان پیامی را مخابره می کنیم. این کوشش فکرِ ما را به مثابه چیزی که باید از آن هراسید برچسب می زند. به طور خلاصه، وقتی کوشش می کنیم فکرمان را کنترل کنیم به آن قدرتِ بیش تری می بخشیم.

مطالعه ای که در سال 2020 نتایج 31 مطالعه دیگر را آنالیز کرد نشان داد که سرکوبِ افکار در کوتاه مدت می تواند مفید باشد. این مطالعات همگی نشان داده بودند که مشارکت نمایندگان در ابتدا به یاری انجام وظایفی که هدفشان سرکوبِ افکار مزاحم بود، توانسته بودند در این کار پیروز شوند، اما بعد از آنکه آن وظیفه تمام شده بود، فکر های اجتناب شده بیش تر از قبل به فکر شان هجوم آورده بود.

فرادکین می گوید، درنهایت، داشتنِ یک رویکردِ فکر مطلعانه برای این افکارِ مزاحم و صبر کردن برای آنکه این افکار خودشان عبور نمایند، خیلی بهتر از کوشش برای سرکوب کردن آن ها یا پرهیز کردن از آن هاست. او می گوید هر روز هزاران فکرِ منفرد از فکرِ ما عبور می نماید و باید بگذاریم همان طور بمانند، نه باید برای نگه داشتن شان کوشش کنیم و نه باید کوشش کنیم که آن ها را از خودمان دور کنیم.

منبع: Science

ترجمه: عاطفه رضوان نیا